Tomaten uit Italië

Goede arbeidsomstandigheden

Superunie wil het voortouw blijven nemen op weg naar duurzame ketens. Producten uit hoge risicolanden en producten die in de aandacht staan, zoals producten van tomaten geteeld in Italië, hebben prioriteit. Voor een positieve impact op mens en milieu, werken we actief samen met onze leveranciers en zijn we transparant over onze vorderingen. Samen maken wij het verschil!

Impact in de tomatenketen

In blokjes, gepeld, gezeefd en als puree. De tomaat in blik, glas of pak komt in allerlei soorten en maten voor en is onbetwist een van de populairste ingrediënten voor pastagerechten. Tomatenconserven zijn in verschillende landen verkrijgbaar, maar voor de Nederlandse consument zijn tomaten geteeld in Italië favoriet door de smaak en beleving. Jaarlijks koopt Superunie ongeveer 14 miljoen stuks eigen merk tomatenconserven uit Italië.

Als ketenspeler die wereldwijd inkoopt, kunnen we het verschil maken op weg naar duurzame handel. Hiervoor gaan we het gesprek aan met onze leveranciers. Wij vragen ze om informatie te verstrekken over de keten, controleren of ze voldoen aan gestelde voorwaarden op het gebied van sociale compliance en verwachten dat ze actief werken aan de juiste arbeidsomstandigheden van arbeiders in de tomatenteelt.

Wij blijven in gesprek met leveranciers over de arbeidsomstandigheden in de tomatenteelt

Waarom extra aandacht voor tomaten uit Italië?

In Italië worden tomaten grotendeels machinaal geoogst, maar in het zuiden wordt nog een klein deel handmatig geplukt. In dit gebied werken veel migranten als seizoenarbeiders. Deze groep is vatbaar voor uitbuiting, zo blijkt uit een rapport van Oxfam Novib (2018), waarin gesproken wordt van twaalfurige werkdagen, tegen weinig loon, onder de Zuid-Italiaanse zon. De controle verloopt moeizaam, omdat er vaak met een tussenpersoon, een ‘caporalato’, wordt gewerkt.

Het is verontrustend dat Italië in verschillende onderzoeken wordt aangemerkt als zogeheten ‘hoog-risicoketen’ voor de schending van mensenrechten, specifiek in de ingeblikte tomatenhandel. Superunie veroordeelt uitbuitingspraktijken en wil hier niet mee in verband worden gebracht. We willen daarom inzicht hebben en houden in de tomatenketen: waar worden onze tomaten geteeld, verwerkt en verpakt, door wie en onder welke omstandigheden.

Resultaten

We nemen de geluiden uit de markt serieus en blijven in gesprek met onze partners om eventuele sociale uitdagingen te verbeteren. Hoewel onze leveranciers goed contact onderhouden met boeren, blijft het lastig voor een retailer om vast te stellen of de boeren zich daadwerkelijk aan de regels houden.

Samenwerking CBL en FNV
De FNV en het CBL zijn in 2021 een onafhankelijk onderzoek gestart, waarin de risico’s op bijvoorbeeld uitbuiting en illegale arbeid worden bevestigd. Hoewel de Nederlandse spelers gezamenlijk een klein aandeel (4,8%) van de totale Italiaanse ingeblikte tomatenexport afnemen, wil het CBL transparantie in de volledige keten bewerkstelligen. CBL heeft een actieplan opgesteld dat de supermarkten branchebreed uitvoeren. Het plan bestaat uit een intensieve lobby van het CBL en ministeries in de EU om deze onderwerpen breder te agenderen en te benadrukken dat dit niet alleen de verantwoordelijkheid is van de Nederlandse retail.

Actieplan Superunie
Naast het sector brede CBL-plan, heeft Superunie een eigen actieplan opgesteld per leverancier. Als eerste stap zijn we in 2021 naar Italië afgereisd om de situatie zelf te zien en in gesprek te gaan met onze leveranciers. In 2022 hebben we een second party audit laten uitvoeren om na te gaan of de, in de sector bekende issues, aan de orde zijn. Hieruit is vastgesteld dat er geen misstanden plaatsvinden bij de bezochte leveranciers.

Inmiddels hebben twee leveranciers het opgestelde actieplan ten uitvoer gebracht. Van één leverancier hebben we afscheid moeten nemen omdat deze structureel niet kon voldoen aan onze inkoopeisen. We blijven de situatie en leveranciers monitoren om de arbeidsomstandigheden van de arbeiders voor onze Italiaanse tomatenconserven te waarborgen.

Wij werken met leveranciers die weten wat er speelt in hun keten en handelen als ze op problemen stuiten

Succesvol op weg

Ontdek meer over onze ontwikkelingen, mijlpalen en lopende projecten.

2018: Onderzoek Oxfam Novib

Oxfam Novib heeft een rapport gepubliceerd over de migranten die in het zuiden van Italië werken als seizoenarbeider op tomatenplantages. Tomaten worden grotendeels machinaal geoogst, maar in Zuid-Italië wordt nog een klein deel handmatig geplukt. Deze arbeiders zijn vatbaar voor uitbuiting, zo blijkt uit het rapport. Het spreekt van twaalfurige werkdagen, tegen weinig loon, onder de Zuid-Italiaanse zon.

2021: Superunie bezoekt leveranciers

De inkopers van tomatenconserven en de procesmanager Duurzame Handel van Superunie zijn naar Italië afgereisd in 2021. Voor deze reis is een onafhankelijke onderzoeker, ingehuurd door het CBL en FNV, uitgenodigd voor het uitvoeren van het in 2022 gepubliceerde Human Risk Impact Assessment.

2021: Gezamelijk onderzoek CBL en FNV

Het CBL en de FNV hebben in 2021 een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de productieketen van ingeblikte tomaten afkomstig uit Italië. Hierin worden de risico's op bijvoorbeeld uitbuiting en illegale arbeid bevestigd. Het CBL heeft een actieplan opgesteld om transparantie in de volledige keten te bewerkstellingen. Supermarkten voeren dit plan branche breed uit.

2021: Actieplan Superunie

Naast het sector brede CBL-plan, heeft Superunie een eigen actieplan opgesteld per leverancier. Onderdeel hiervan is het actueel houden van de supply chain mapping tot en met boerenniveau.

2022: Reactie CBL op Keuringsdienst van Waarde

CBL: “Uitbuiting van medewerkers is onacceptabel en moet hard worden aangepakt. Alle partijen in de keten en in het IMVO-convenant hebben daar een verantwoordelijkheid in.” De Keuringsdienst van Waarde besteedde in een reeks uitzendingen aandacht aan de misstanden in Zuid-Italië. Lees hier de volledige reactie van het CBL.

Blij met de controle

SAC S.p.A.: "Wij zijn blij dat onze klanten, zoals Superunie, bewust worden van de sociale uitdagingen en hun leveranciers blijven controleren. Als alle partijen in de supply chain de overstap naar gecertificeerde leveranciers afdwingen, hebben malafide bedrijven geen toekomst."

Bouwen aan de toekomst

Een groot deel van de adviezen uit het onderzoeksrapport van FNV en CBL aan retailers zijn al onderdeel van Superunie’s werkwijze op het gebied van tomatenconserven. Denk aan contractuele eisen van ketentransparantie tot op het niveau van de boeren voor leveranciers en het overleggen van auditrapporten.

De door ons vereiste standaard GLOBALG.A.P. GRASP is geactualiseerd; de organisatie stelt dat de bekende risico’s middels interviews worden gecontroleerd. Dit vermindert risico’s voor arbeidsomstandigheden en dwang aanzienlijk. Naast certificering helpt de goede relatie met onze leveranciers, hierdoor weten we dat zij niet een tussenpersoon ‘caporalato’ werken, wat als groot risico gezien wordt.
We handelen in goed vertrouwen en blijven ons inzetten voor een transparante keten tot aan de arbeiders op het land. Superunie gaat door met het bezoeken van de productielocaties en de tomatenplantages, auditing, het nauw contact houden met de leveranciers en het meewerken aan methodes van controles door Italiaanse overheid.

De reis van onze tomatenconserven

Onze tomatenconserven worden gemaakt van Italiaanse tomaten, die lokaal verwerkt en verpakt worden, voordat ze op transport naar Nederland gaan. Alle reguliere tomaten worden machinaal geoogst. Enkel van de biologische tomaten wordt een kleine 10% met de hand geplukt.

Onze partners

Superunie werkt al jaren nauw samen met leverancier SAC SPA uit Sarno. De leverancier is mede op basis van performance op sociaal gebied gekozen. SAC SPA stelt strenge eisen aan de arbeidsomstandigheden van arbeiders die werken voor de tomatenboeren en hebben verklaard dat in onze supply chains géén uitbuiting van seizoenarbeiders plaatsvindt. In 2021 is La Doria als nieuwe leverancier toegevoegd. Ook La Doria is transparant over zijn supply chain en heeft de sociale certificering op alle teeltlocaties op orde.

SAC SPA - Italy

“Superunie is the first retailer to really delve deep into our chain. Normally, customers don’t look beyond the social certification of our production locations, but Superunie wants to understand and see how and with whom we work. And they want to see proof of the necessary certificates from all our growers and everyone who works with us. They are really the first with this approach. With Superunie it feels like we are in the chain together.”